Tết Hàn Thực là một ngày tết cổ truyền ở miền Bắc Việt Nam và diễn ra vào ngày 3 tháng 3 âm lịch hằng năm. Vậy Tết Hàn Thực là gì? Tết Hàn Thực năm 2022 là ngày nào?
Mục lục:
Tết Hàn Thực là gì?
Theo nghĩa Hán Việt, “Hàn” là lạnh, “Thực” là ăn. Hàn Thực là ngày ăn ăn đồ lạnh. Phong tục ăn đồ nguội vào ngày Tết Hàn Thực bắt nguồn từ một điển tích từ thời Xuân Thu của Trung Quốc.
Tương truyền vào thời Xuân Thu (770 – 221), vua nước Tấn là Tấn Văn Công vì loạn lạc nên phải lưu lạc bên ngoài suốt 19 năm. Đi theo phò vua có một hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi. Một lần nọ Tấn Văn Công kiệt sức vì đói và lạnh khi chạy trốn. Giới Tử Thôi đã cắt một miếng thịt ở chân của mình nấu cho Tấn Văn Công ăn.
Mười chín năm sau, Tấn Văn Công cuối cùng cũng trở về nước và trở thành quốc vương. Tất cả các quan đại thần đi theo ông ấy khi đó đều được ban thưởng, nhưng Giới Tử Thôi vị tướng có công lớn nhất lại bị lãng quên. Giới Tử Thôi cũng không muốn đấu tranh để lập công nên đưa mẹ đến sống ẩn dật ở Điền Sơn. Sau đó, Tấn Văn Công nhớ đến Giới Tử Thôi, và muốn phong quan cho Giới Tử Thôi nhưng Giới Tử Thôi kiên quyết từ chối và trốn trong núi sâu. Tấn Văn Công không còn cách nào khác bèn hạ lệnh phóng hỏa đốt núi, nghĩ rằng làm thế sẽ khiến Giới Tử Thôi rời núi nhưng không ngờ Giới Tử Thôi đã bị thiêu chết dưới gốc cây liễu với mẹ già trên lưng. Hôm ấy là ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch
Sau đó, vua Tấn Văn Công vô cùng hối hận nên đã lập miếu thờ Giới Tử Thôi và hạ lệnh rằng ngày mất của Giới Tử Thôi hàng năm được gọi là Lễ hội đồ ăn lạnh, vào ngày này chỉ được ăn đồ nguội để tưởng nhớ Giới Tử Thôi.
Sau đó, ngày tết Hàn Thực không chỉ là dịp để tưởng nhớ Giới Tử Thôi mà còn là dịp để con cháu tưởng nhớ và thờ cúng tổ tiên.
Tết Hàn Thực ở Việt Nam có giống Trung Quốc?
Mặc dù có nguồn gốc từ điển tích Trung Quốc nhưng Tết Hàn thực khi về đến Việt Nam đã được Việt hóa và mang màu sắc riêng. Tại Việt Nam, tết Hàn Thực được hợp nhất với tết bánh trôi, bánh chay, tết tháng 3 của người Việt. Khác với Vào ngày Tết Hàn thực, ở Việt Nam không kiêng đốt lửa như ở Trung Quốc – mà vẫn nấu nướng bình thường.
Đặc biệt người Việt còn sáng tạo nên bánh trôi bánh chay là những thức ăn nguội đặc trưng cho ngày Tết Hàn thực.
Tết Hàn Thực năm 2022 là ngày nào?
Tết Hàn Thực diễn ra vào ngày 3 tháng 3 Âm lịch hằng năm. Theo lịch vạn niên, ngày 3 tháng 3 Âm lịch năm 2022 nhằm ngày 3 tháng 4 năm 2022 Dương lịch.
Vì sao cúng bánh trôi bánh chay trong tết Hàn Thực?
Trong ngày tết Hàn Thực người Việt Nam có phong tục làm bánh trôi bánh chay dâng lên bàn thờ tổ tiên. Vì vậy ngày tết Hàn Thực được biết đến nhiều hơn với tên gọi dân dã là Tết bánh trôi bánh chay.
Sỡ dĩ, bánh trôi, bánh chay được dùng làm lễ vật dâng lên tổ tiên trong ngày tết Hàn Thực vì đây là món ăn mang đậm văn hóa, bản sắc của người Việt.
Bánh trôi, bánh chay được làm từ bột gạo nếp thơm, thể hiện rõ nhất nền văn minh lúa nước lâu đời của dân tộc Việt Nam
Ngoài ra, hình ảnh những chiếc bánh trôi, bánh chay tròn vo, xếp đầy cạnh nhau trên đĩa còn gợi nhớ tới sự tích “mẹ Âu Cơ cùng bọc trăm trứng”. Qua đó thể hiện lòng thành kính tiếp nối truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của ông bà tổ tiên.
